VẮP

Mesua ferrea L., 1753

Họ: Bứa Clusiaceae

Bộ: Chè Theales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ thường xanh, tán dày hình nón. Thân thẳng cao 20 - 30m, đường kính đến 80cm, gốc đôi khi có bạnh. Vỏ màu nâu đen, bong từng mảnh. Thịt màu đỏ, dày 5 - 6mm, có mủ màu vàng. Cành non vuông, mảnh, màu xám. Lá đơn, mọc đối, dài 5 - 13cm, rộng 1,8 - 3,8cm, hình trái xoan thuôn, đầu và đuôi nhọn; khi non màu tím đỏ, khi già cứng, mặt trên màu lục bóng, mặt dưới đầy phấn bạc. Cuống ngắn. Hoa to màu trắng, rất thơm, mọc đơn độc ở nách lá hay ở đầu cành. Cánh đài 4, xếp lợp; cánh tràng 4. Nhị nhiều, chỉ màu vàng. Bầu thượng 2ô, mỗi ô 2 noãn, vòi nhụy dài, núm hình khiên. Quả hình trứng màu đen, gốc có đài và một phần cánh hoa bao bọc. Khi già nứt thành 4 mảnh có 1 - 4 hạt.

Sinh học, sinh thái:

Cây mọc rải rác trong các trứng kín thường xanh ở độ cao dưới 800, ưa đất cát hay đất cát pha sét sâu dày. Khi non chịu bóng, khi lớn trở thành Cây thuộc loài cây ưa sáng. Cây tăng trưởng tương đối chậm. Mùa hoa tháng 5 - 6. Mùa quả tháng 7 - 8.

Phân bố:

Cây phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền Nam như: Gia Lai, Kontum, Đắc Lắc, Quảng Nam - Đà Nẵng, Tây Ninh, Đồng Nai... và còn được trồng nơi Đình, Chùa ở miền Bắc.

Công dụng:

Gỗ màu nâu đỏ sẫm, rất cứng và nặng. Tỷ trọng 1, 05 - 1,175. Lực nén song song 757 - 860 Kg/cm2, lực uốn tĩnh 1900 - 2000 Kg/cm2, lực đập xung kích 0,430 - 0,900 Kg/m/cm2, lực kéo thẳng góc 36 Kg/cm2, lực tách ngang 24 Kg/cm2, thớ mịm, bóng, rất bền với mối mọt. Gỗ vắp thuộc loại cứng nhất của Việt Nam, rất khó chế biến, sử dụng bền dưới nước, làm cột cầu rất bền. được dùng đóng bành xe bò, thùng xe, tà vẹt, khung nhà. Dáng cây đẹp, hoa thơm nên thường trồng làm cây cảnh.

Tài liệu dẫn: Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 109.