BƯỚM PHẤN VÀNG CAM
BƯỚM PHẤN VÀNG CAM
Ixias pyrene
(Linnaeus, 1764)
Papilio pyrene
Linnaeus, 1764
Papilio aenippe
Cramer, 1777
Họ: Bướm phấn Pieridae
Bộ: Cánh vẩy
Lepidoptera
Đặc điểm
nhận dạng:
Loài duy
nhất trong giống Ixias có ở Việt Nam với các loài phụ khác nhau. Rất dễ
nhận diện với màu sắc và kích thước không thể nhầm lẫn. Mặt trên cánh màu vàng,
viền đen rộng, có một vùng lớn màu cam ở gần giữa cánh trước. Con cái có màu xỉn
hơn và băng màu cam nhỏ hơn nhiều so với con đực. Loài này có hai dạng rõ rệt
theo mùa. Dạng bướm mùa khô nhỏ hơn và mặt trên cánh sau không có đường viền
đen, trong khi đó ở mặt dưới của cánh sau có những đốm nâu, ở giữa trắng. Bướm
cái có một dải hẹp màu vàng hoặc hơi trắng. Sải cánh: 50 - 60mm.
Sinh học
sinh thái:
Khi đậu xếp cánh, nhìn thoáng có thể
nhầm với giống Eurema, tuy nhiên dễ phân biệt bởi kích thước lớn hơn
nhiều, mặt dưới cánh khác hoàn toàn nếu quan sát kỹ, ngoài ra khi bay sẽ lộ mặt
trên cánh rất dễ nhận diện. Thành viên thường thấy ở các vũng nước trong rừng,
có thể gặp nhiều vào mùa mưa chung với các giống Appias và Cepora.
Sâu ăn lá các loài cây thuộc giống cây Cáp Capparis sp., họ Màn màn Capparaceae. Bướm này hầu như phổ biến ở rừng thấp thứ sinh và ít gặp hơn ở
trong rừng sâu (rừng nguyên sinh). Bướm cái
đẻ trứng trên cây thuộc họ
Màn màn Capparaceae.
Phân bố:
Phân bố
từ Ấn độ qua Trung quốc đến Thái lan và Ma-lai-xi-a. Phân bố khắp Việt Nam. Khá
phổ biến. Phân bố ở độ cao dưới 1.200m, ở rừng thứ sinh và trảng cỏ, cây bụi,
nhiều hơn ở độ cao trên 700m. Sống cả ở các rừng nguyên sinh ở độ cao dưới 700m
nhưng hiếm.
Tên loài
được dịch nghĩa từ tiếng Anh.
Giá trị, tình trạng và biện
pháp bảo vệ:
Các cá thể của loài này ít
gặp hơn các loài giống Appias nhưng chưa đến mức hiếm. Ở bất cứ nơi nào
có đường mòn đi trong rừng, gần rừng, nơi nhiều ánh sáng vào mùa hè, ấm áp điều
có thể bắt gặp. Tuy nhiên, đây lại là loài bướm đẹp, có màu sắc đặc biệt và có
kích cỡ trung bình trong họ
Bướm phấn Pieridae, nhất là cả
giống chỉ có 1 loài (với nhiều phân loài) nên rất có giá trị trong phân loại học
và đa dạng sinh học. Trong bộ sưu tập, tiêu bản của chúng dễ dàng nổi bật giữa
những loài khác vì có màu sắc mang tính đặc thù cao. Có thể nhân nuôi loài này
trong trang trại.
Mô tả loài:
Vũ Văn Liên - Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam.