GAI BÔM GIẢ

Hemiscolopia trimera (Boerl.) Slooten, 1925

Scolopia trimera Boerl, 1899

Flacourtia kelampagine Eeden, 1905

Xylosma macrocarpum Pierre ex Gagnep, 1908

Họ: Mùng quân Flacourtiaceae

Bộ: Hoa tím Violales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ nhỏ, hiếm khi cao quá 10m và rất ít khi có gai đơn dài 2 - 3 cm. Cành con, lá và cụm hoa nhẵn. Lá dai, bóng ở cả hai mặt, có phiến thuôn, dài 12 - 30 cm, rộng 6 - 12 cm, hình nêm rộng hay gần tròn ở gốc, thót ngắn ở đầu, mép có răng cưa, có 7 - 8 đôi gân bậc hai, cuống lá mập, dài 5 - 10 mm. Cụm hoa ở nách lá là chùm, mang 2 - 4 hoa màu trăng trắng, cuống hoa dài 2 - 6 mm. Hoa đơn tính không có cánh hoa. Hoa đực có 4 - 6 lá đài, hình trứng gần tròn, dài 3 - 4 mm, rộng 3 - 5 mm, có răng cưa và lông ở mép, đĩa gồm nhiều tuyến nhỏ, màu đo đỏ, hợp ở gốc, nhị có chỉ nhị mảnh, dài 3 - 4 mm. Hoa cái có đài gần giống ở hoa đực, có tuyến của đĩa hơi to hơn. Bầu hình trứng có 3 - 4 lá noãn, quả mọng hình trứng, chứa 10 - 15 hạt, có góc cạnh, dài 6 - 8 mm.

Sinh học, sinh thái:

Mọc trong rừng mưa nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở độ cao thường không quá 500 - 600 m. Mùa hoa và quả chín chưa biết.

Phân bố:

Trong nước: Ninh Thuận (Ninh Phước: Cà Ná), Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu (núi Dinh), Kiên Giang (đảo Phú Quốc).

Nước ngoài: Campuchia, Jawa, Lào, Malaya, Sumatera, Thái Lan.

Giá trị:

Nguồn gen qúy, hiếm và độc đáo. Đại diện duy nhất của chi Hemiscolopia. Quả ăn được.

Tình trạng:

Loài hiếm cần được bảo tồn.

Mức độ bị đe dọa: Bậc T (theo sách đỏ Việt Nam 1996).

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Bảo vệ loài trong tự nhiên, không chặt phá. Đưa về trồng để giữ nguồn gen. Điều tra thêm nơi phân bố và tình trạng.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2000 - phần thực vật - trang 152.