New Page 1
BÚN
Crateva roxburghii
R. Br. 1826
Crateva religiosa var. roxburghii
(R. Br.) Hook. f.& Thoms. 1872
Họ: Màn màn
Capparidaceae
Bộ: Màn màn
Capparales
Đặc điểm nhận dạng:
Cây gỗ cao trung bình 18 - 20m, thân nhẵn, phân cành sớm. Vỏ
màu xám trắng. Cành có nhiều bì khổng;
lá
kép chân vịt gồm lá nhỏ, hình trứng hoặc mũi mác dạng trứng, dài 7 -
13cm, rộng 3 - 5cm, đầu nhọn hoặc rất nhọn, mặt dưói lá màu xanh lục bạc. Hoa mọc thành ngù ở đầu cành. Hoa to lưỡng tính, lúc đầu màu
trắng vàng lục sau chuyển sanh màu tím nhạt. Cánh đài 4, cánh tràng 4 hình trứng
hoặc hình tròn chữ nhật. Nhị 18. Quả mọng, gần hình cầu, đường kính 2,5 - 4cm, ngoài có một
lớp phấn trắng, trong có nhiều hạt hình thận. Hạt không có nội nhũ.
Sinh
học, sinh thái:
Cây rụng lá vào mùa đông, đâm chồi vào đầu xuân trước khi ra
hoa, ưa đất cát, đất sung tích chịu được nước ngập tạm thời
và thường mọc ở dựa các bờ nước ven sông, suối nơi có nhiều đất thịt. Khả năng
tái sinh chồi khỏe,
tái sinh hạt tốt. Mùa hoa tháng 2 - 3. Mùa quả chín tháng 10 - 11.
Phân bố:
Cây phân bố nhiều ở các tỉnh miền Bắc như: Quảng Bình, Hà
Tĩnh, Nghệ An, Tuyên Quang, Vĩnh Phú, Lạng Sơn, Quảng Ninh. Thường gặp ở các ven
sông suối.
Công dụng:
Gỗ màu trắng vàng hay nâu nhạt, thớ mịm, hơi cứng, chóng
khô, dễ mục mọt, thường dùng làm bánh xe, nhạc cụ, đồ chạm trổ, đồ mỹ nghệ.. Quả
ăn được, vỏ quả làm thuốc nhuộm. Lá có thể làm thuốc chữa bệnh dạ dày và muối
dưa ăn ngon....
Tài liệu dẫn:
Cây gỗ kinh tế - Trần Hợp, Nguyễn Bội Quỳnh - trang 92.