ĐỒN ĐỘT MÍT
HẢI SÂM MÍT
Actinopyga echinites
(Jaeger, 1833)
Mulleria echinites
Jaeger, 1833
Holothuria (Actinopyga) echinites
Panning, 1929
Actinopyga echinites
Saville-Kent, 1893.
Họ: Hải sâm Holothuriidae
Bộ: Xúc tu hình tán Aspidochirotida
Đặc điểm nhận
dạng:
Cơ thể có dạng
gần như hình trụ kéo dài, phình ra ở giữa và thon nhỏ ở hai đầu. Con trưởng
thành có chiều dài từ 150 - 250mm, đường kính từ 30 - 50cm; vách thân dày. Khi
sống, mặt lưng có màu nâu thẫm và mang nhiều gai thịt nhỏ nhô ra trông như gai
mít; mặt bụng màu nhạt hơn và mang rất nhiều chân ống nhỏ xếp thành nhiều băng
dọc. Miệng phía trước mang 20 xúc tu lớn và ngắn, chóp xúc tu xoè ra hình tán.
Hậu môn phía sau, mang 5 gai canxi.
Sinh học, sinh
thái:
Loài đơn tính.
Thụ tinh trong nước biển, sinh sản vào mùa nước ấm (tháng 3 - 6); sức sinh sản
tuyệt đối từ 4 - 25 x 106 trứng (Conand, 1986); trứng phát triển qua
các giai đoạn ấu trùng trước khi thành con non gắn xuống đáy biển. Tốc độ tăng
trưởng trung bình hàng tháng theo chiều dài là 10 - 20cm và trọng lượng từ 20 -
23g. Sống ở vùng dưới
triều, thường gặp nhiều nhất ở độ sâu từ 2 - 4m, trên đáy san hô chết phủ cát.
Phân bố:
Trong nước:
Ven bờ
miền Trung và các hải đảo: Côn Đảo, Phú Quốc - Thổ Chu.
Thế giới: Vùng Ấn Độ -
Tây Thái Bình Dương.
Giá trị:
Có gí trị nghiên cứu
khoa học các loài sinh vật đáy sống ở vùng triều.
Tình trạng:
Trước năm 1990,
gặp phổ biến ở vùng ven biển miền Trung và các hải đảo. Từ sau năm 1990, do tăng
cường khai thác để làm thực phẩm Trong nước và xuất khẩu nên số lượng
giảm rõ rệt, mỗi năm có thể giảm tới 20%; đến nay đã bị cạn kiệt và rất khó tìm
gặp. Diện tích phân bố của loài này trước năm 1990 ước tính tới 6000km2
. Hiện nay do khai thác mạnh, cộng với môi trường sống bị lấn chiếm và ô nhiễm
do xây dựng các công trình ven biển, nên diện tích bị thu hẹp còn không quá
3000km2; số lượng cũng rất biến động theo từng năm và phụ thuộc vào
sự khai thác.
Phân hạng:
VU A2d B2e+3d.
Biện pháp bảo vệ:
Đã được đưa vào
Sách Đỏ Việt Nam (1992 & 2000). Kiến nghị: cần giảm cường độ khai thác và chỉ
khai thác ở kích cỡ trưởng thành và sau mùa sinh sản. Cấm khai thác san hô chết
và hạn chế xây dựng các công trình ven biển làm mất nơi cư trú và ô nhiễm môi
trường sống. Cần nghiên cứu cho sinh sản nhân tạo, bổ sung nguồn giống ngoài tự
nhiên.
Tài
liệu dẫn:
Sách đỏ
Việt Nam - phần động vật – trang - 55