MẠO ĐÀI THOREL
MẠO ĐÀI THOREL
Mitrephora thorelii
Pierre, 1880.
Họ: Na Annonaceae
Bộ: Na Annonales
Đặc điểm nhận
dạng:
Cây gỗ, cao
8 - 12(20)m. Cành non có lông tơ màu vàng sẫm. Lá hình
trứng thuôn hoặc đôi khi gần hình bầu dục, cỡ (8)12
- 17(20) x (4)5 - 7(9)cm, mặt
dưới có lông rậm, chóp lá thường thành mũi ngắn, gốc lá gần tròn; gân bên 10
- 16
đôi, xiên và tạo với gân chính một góc gần 30o, hơi cong hình cung; cuống lá dài 5
- 8mm, có lông như ở cành non.
Hoa họp 2 - 3 chiếc thành xim lưỡng phân, mọc đối diện với lá; cuống chung dài cỡ
5mm; cuống hoa bên của xim dài 10
- 15mm, ở gốc mang 1 lá bắc nhỏ và ở gần giữa
có 1 lá bắc khác lớn hơn ôm lấy cuống hoa; hoa giữa gần như không cuống. Lá đài
hình trứng rộng, cỡ 6 x 5 mm, thường có mũi nhọn. Cánh hoa ngoài (khi tươi màu
vàng) hình mác thuôn, 2 - 3 x 1cm; cánh hoa trong hình thoi, dài gần 1cm, phiến
rộng 6 - 7mm, màu tím nhạt, dính nhau ở đỉnh tạo thành vòm, móng rất hẹp. Nhị
nhiều, chỉ nhị khá rõ, mào trung đới hình đĩa. Lá noãn nhiều; bầu có lông, vòi
rất ngắn, núm nhụy cụt, gần hình trứng. Noãn 8
- 10. Đế hoa hơi lồi, có lông dài.
Phân quả 12 - 20, thuôn hoặc hình trứng, có lông ngắn và dày; cuống phân quả dài
2 - 3cm; vỏ quả dày.
Sinh học, sinh
thái:
Ra hoa tháng 3 - 5,
có quả tháng 5 - 7. Mọc rải rác trong rừng nguyên sinh hoặc
rừng kín thường xanh,
ở độ cao 500 - 600 m. Cây ưa địa hình sườn thoải, chân núi hay thung lũng. Tái
sinh bằng hạt.
Phân bố:
Trong nước: Hòa Bình (Đà Bắc: núi
Biều), Thừa Thiên - Huế (Phú Lộc, Hương Phú), Quảng Nam (Cù Lao Chàm), Gia Lai
(Kon Hà Nừng), Đắk Lắk (Quảng Phú), Tây Ninh, Đồng Nai (Biên Hoà, Chứa Chan), Bà
Rịa - Vũng Tàu (Côn Đảo), An Giang (Châu Đốc).
Thế giới: Trung Quốc, Thái Lan, Lào,
Campuchia.
Giá trị:
Cây cho gỗ dùng trong xây dựng, đóng
đồ gia dụng, làm thùng xe.
Tình trạng:
Loài có khu phân bố chia cắt. Do
chặt phá rừng nên ở các điểm phân bố như: Tây Ninh; Biên Hòa, Chứa Chan (Đồng
Nai) và Châu Đốc (An Giang) đến nay không còn tìm thấy loài này; điểm ở Kon Hà
Nừng (Gia Lai) rừng cũng đã bị tàn phá nghiêm trọng.
Phân hạng:
VU A1a,c,d.
Biện pháp bảo vệ:
Tuyệt đối không chặt đốn những cây
trưởng thành còn sót lại ở Vườn quốc gia Côn Đảo (Hòn Bảy Cạnh).
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam 2007 trang 55.
