|
BỔ BÉO ĐEN
BỔ BÉO ĐEN
Goniothalamus
vietnamensis
Ban, [1994] 2000.
Goniothalamus donnaiensis
auct,non Fin. & Gagnep. (1906).
Họ: Na Annonaceae
Bộ: Na Annonales
Đặc điểm nhận
dạng:
Cây bụi nhỏ, cao
2 - 3m. Cành non có lông tơ màu gỉ sắt. Lá thuôn
hình trứng ngược, chóp thành mũi nhọn,
gốc lá hình nêm rộng; phiến lá cỡ
20 - 35(40) x 7 - 9(10)cm, mặt dưới có lông; gân bên 14 - 17 đôi, hơi rõ ở mặt dưới;
cuống lá dài 10 - 15 mm, có lông. Hoa ở nách lá, thường mọc đơn độc; cuống hoa rất
ngắn, ở gốc mang 2 - 3 lá bắc nhỏ. Lá đài hình tam giác nhọn đầu, cỡ 5
- 6 x 3 - 4mm,
có lông ở mặt ngoài (trong quả đài đồng trưởng và nổi rõ 3
- 5 gân cong hình
cung). Cánh hoa ngoài hình mác, dài 2,5 - 3 m, rộng 5 - 7 mm, có lông ngắn ở cả 2
mặt; cánh hoa trong hình mác (cỡ 15 x 5mm), có móng rõ, ở đỉnh dính nhau tạo
thành mũ hơi nhọn đầu. Nhị nhiều,
chỉ nhị rõ, mào trung đới hình đĩa. Lá noãn
15 - 20; núm nhụy hình phễu rộng, dài bằng bầu. Noãn 1. Phân quả hình trụ có mỏ
cong và nhọn, dài 3 - 4cm, đường kính cỡ 5 mm, hơi có lông ngắn; vỏ quả rất mỏng,
hoàn toàn tách rời khỏi vỏ hạt. Hạt nhẵn, màu nâu nhạt.
Sinh học và sinh thái:
Có hoa tháng 4 - 6, có quả tháng 7
- 10.
Mọc rải rác trong
rừng thứ sinh, nơi ẩm.
Phân bố:
Trong nước: Cao Bằng (Quảng Hoà: Mỹ
Hưng), Quảng Ninh (Móng Cái: Pò Hèn), Phú Thọ (Cầu Hai), Hà Tây (Ba Vì: Minh
Quang).
Thế giới: Chưa có dẫn liệu.
Giá trị:
Loài có lẽ là đặc hữu của miền Bắc
Việt Nam. Rễ (đoạn phình lớn như củ) thái mỏng sao khô, sắc uống làm thuốc bổ,
kích thích tiêu hoá.
Tình trạng:
Việc chặt phá rừng khiến nơi cư trú
suy giảm; thêm nữa cây còn bị
khai thác theo cách diệt nguồn giống (đào lấy rễ)
làm thuốc. Có nguy cơ bị đe doạ tuyệt chủng.
Phân hạng:
VU A1a,c,d, B1+2b,e.
Biện pháp bảo vệ:
Không nên chặt phá các cây hiện còn
sót lại ở Trạm Cầu Hai (Phú Thọ). Nên tìm cây giống về trồng tại Trạm Đa dạng
sinh học Mê Linh (Vĩnh Phúc) và các vườn thuốc khác.
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam 2007 trang 53. |
|