|
CẦN THĂNG
CẦN THĂNG
Limonia
lucida
L.
Feronia limonia
(L.) Swingle
Feronia elephantum
Corr.
Họ: Cam Rutaceae
Bộ: Cam Rutales
Đặc điểm nhận dạng:
Cây gỗ nhỏ, cao tới 12m, thường
có gai chắc, dài 1cm. Lá kép lông chim lẻ, có 2 - 3 đôi lá chét mọc đối, gần như
không cuống, nhẵn, dạng màng hay hơi dài, có điểm tuyến thơm; lá chét cuối hình
trứng ngược, dài tới 4cm; cuống lá có cánh. Hoa trắng kem, xanh lục hay hơi hồng
tía, thành chùm đơn ở kẽ lá, ngắn hơn lá. Quả dạng quả mọng, gần hình cầu, đường
kính 7 - 8cm có vỏ dày, màu trắng hay hơi xám, bao bởi vỏ quả ngoài màu xanh,
hoá gỗ, có thịt màu hồng xám; hạt nhiều, thuôn dẹp, dài 5 - 6mm, có lông.
Hoa tháng 2 - 3,
quả tháng 10 - 11.
Sinh học, sinh thái:
Cây mọc khỏe chịu được khí hậu nóng, khô và
trãi nắng. Cây trồng chủ yếu bằng hạt để uốn làm cây thế nhỏ trồng ở chậu, hay
chiết cành để chóng ra hoa. Hiện nay, cần thăng là cây trồng chủ yếu để làm cây
uốn thế.
Phân bố:
Cây mọc khá phổ biến ở nước ta
cũng như nhiều nước ở châu Á: Ấn Độ, Mianma, Lào, Campuchia. Ở nước ta, cây cũng
được trồng để lấy quả. Ở Campuchia, thường trồng để nuôi cánh kiến. Ta có thể
thu hái các bộ phận của cây quanh năm.Cây có nguồn gốc từ các nước châu Á nhiệt đới (
Việt Nam, Ấn Độ, Srilanca, Đông Dương).
Công dụng:
Quả chín ăn được và được sử dụng
nhiều ở Ấn Độ, ở Campuchia. Khi nấu chín, có mùi thơm của dâu tây nhưng vì có vị
chát nên khi ăn thường phải cho thêm đường. Dịch của thịt quả có tác dụng kích
thích sự ngon miệng, giúp tiêu hoá tốt; cũng dùng chống tiết nước bọt và giúp
trị mụn nhọt ở miệng. Người ta cho rằng nó có tính chất làm chắc lợi răng. Vỏ
thân (và cả thịt quả) dùng riêng hay phối hợp với vỏ cây Lộc vừng (chiếc) giã ra
đắp ngoài da làm thuốc trị các vết cắn, vết đốt của côn trùng và bò sát độc; còn
dùng trong trường hợp rối loạn gan do thiểu năng mật, buồn nôn. Gai (và cả vỏ
nghiền ra hãm uống được dùng làm thuốc cầm máu trong chứng băng huyết. Lá có mùi
của Hồi, vị thơm, dùng nấu nước uống làm lợi tiêu hoá và gây trung tiện. Trong
dân gian, người ta còn dùng lá tươi giã đắp làm mát mắt trị đau mắt đỏ. Thân cây
khi chích sẽ cho một chất nhựa hơi trong màu vàng hay nâu; ở Ấn Độ, người ta
dùng nó thay gôm arabic và là một mặt hàng xuất khẩu có giá trị.
Tài liệu
dẫn:
Cây cảnh,
hoa Việt Nam - Trần Hợp - trang 365.
|
|