| |
DU SAM NÚI ĐẤT
Keteleeria evelyniana
Mast. 1903.
Keteleeria
dopiana
Flous, 1936;
Keteleeria
roulletii
(Chev.) Flous,
1936;
Keteleeria
hainanensis
Chun & Tsiang,
1963.
Họ: Thông Pinaceae
Bộ: Thông Pinales
Đặc điểm nhận
dạng:
Cây gỗ, cao đến
35 m, đường kính ngang ngực đến 0,6 - 0,8 m hay hơn, vỏ thân màu nâu đỏ hay nâu
nhạt. Tán hình nón hẹp, cành non có lông, khi già nhẵn, chồi hình trứng có lông
hay nhẵn. Lá mọc xoắn ốc, nhưng do gốc vặn nên xếp ít nhiều thành hai dãy, chụm
lại ở đầu cành, hình dải thẳng, dài 3 - 6 cm, rộng 0,2 - 0,4 cm (ở cành non kích
thước lá lớn hơn), tròn hay có mũi nhọn ở đỉnh. Nón cái mọc đơn độc ở đầu cành,
dựng đứng, khi trưởng thành hình trụ, dài 12 đến 20 cm, đường kính 3 - 6 cm. Vẩy
hình trứng thuôn, mỏng, mặt trong có nhiều khía dọc rõ rệt. Lá vẩy ngắn, hình
thìa, có mũi nhọn ở đỉnh, hơi lộ ở mặt lưng của vẩy. Hạt 2 ở mỗi vẩy, hình thuôn
- tam giác, dài 9 - 14 mm, rộng 7 mm, mặt trong có vài túi nhựa, mang một cánh ở
đầu; dài 2 - 2,2 cm, rộng 1,2 - 1,5 cm, gốc rộng và thót dần về đỉnh, khi chín
hơi thò ra khỏi vẩy.
Sinh học và sinh
thái:
Nón xuất hiện
tháng 5 - 6, hạt chín tháng 10 - 2 (năm sau). Tái sinh từ hạt bình thường. Mọc ở
phần sườn núi gần đỉnh, ở độ cao 500 - 1600 m, rất rải rác trong rừng rậm nhiệt
đới thường xanh cây lá rộng hoặc rừng hỗn giao cây lá rộng và lá kim.
Phân bố:
Trong nước:
Lai
Châu (đèo Pha Đin), Sơn La (Mai Sơn, Mộc Châu, Sông Mã), Hoà Bình (Đà Bắc), Hà
Tĩnh (Hương Sơn: Rào àn), Thừa Thiên - Huế (Phú Lộc: Bạch Mã), Kontum (Ngọc
Linh), Lâm Đồng (Lang Bian, Đơn Dương, Bì Đúp).
Thế giới:
Trung Quốc,
Lào.
Giá trị:
Gỗ vàng nhạt khá
cứng, ít bị mối mọt, dùng trong xây dựng, làm đồ gỗ, làm cầu hay sản xuất bột
giấy.
Tình trạng:
Loài
phân bố rộng nhưng mọc khá rải rác, khả năng bị đe doạ khá lớn do bị khai thác
lấy gỗ và môi trường sống bị phá hủy.
Phân hạng: VU
A1a,c,d
Biện pháp bảo vệ:
Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá
“sẽ nguy cấp” (Bậc V) và Danh mục Thực vật rừng, Động
vật rừng nguy cấp, quý hiếm (nhóm 2) của Nghị định số 32/2006/NĐ - CP ngày
30/3/2006 của Chính phủ để hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương
mại. Cần bảo vệ nguyên vẹn tại các Vườn quốc gia Bì Đúp - Núi Bà và Bạch
Mã. Nghiên cứu trồng lấy gỗ hay làm cảnh trong các vùng sinh thái thích hợp nhằm
mục đích bảo tồn ngoại vi (Ex - situ).
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 523.
|
|
