CÁ TOÀN ĐẦU

Chimaera phantasma Jordan & Snyder, 1900

Chimaera pseudomonstrosa Fang & Wang, 1932

Họ: Cá toàn đầu Chimaeridae

Bộ: Cá toàn đầu Chimaeriformes

Đặc điểm nhận dạng:

Thân dẹp bên, phần đầu to, gồ cao, phần đuôi tóp nhỏ và kéo dài. Có một khe mang chung thông ra ngoài ở trước gốc vây ngực. Vây lưng thứ nhất to cao, có một gai cứng khoẻ mép sau có răng cưa. Vây lưng thứ hai thấp, kéo dài đến sát vây đuôi. Vây hậu môn nhỏ, vây ngực rất lớn, hình tam giác. Gai giao cấu con đực được phân thành 3 thuỳ. Răng hai hàm gắn kết lại thành tấm răng dạng mỏ vẹt. Thân màu xám bạc, các vây màu nâu xám, đường bên màu nâu đen.

Sinh học, sinh thái:

Thức ăn là sinh vật đáy nhỏ. Sống ở đáy sâu (95 - 540m), các biển ôn đới và nhiệt đới.

Phân bố:

Trong nước: Một số tài liệu ghi loài này có phân bố ở Trường Sa, Hoàng Sa (12), vịnh Bắc Bộ (6), Trung Bộ, Nam Bộ (20) nhưng không nói rõ địa điểm được phát hiện và không có vật mẫu lưu trữ. Hiện nay, Bảo tàng biển của Phân viện Hải dương học Hải Phòng có lưu trữ một mẫu do Trung Quốc thu trong biển Nam Hải tặng, nhưng không rõ địa điểm và thời gian thu được mẫu.

Thế giới: Nhật Bản,Triều Tiên, Trung Quốc, Philippin.

Giá trị:

Không có giá trị thực phẩm nhưng có giá trị về khoa học. Cá toàn đầu là một trong số ít loài thuộc phân lớp Holocephali hiện còn sống. Chúng có ý nghĩa quan trọng đối với việc nghiên cứu hình thái trong hệ thống phân loại học lớp cá. Đây là nguồn gen cực kỳ quý hiếm trong vùng biển Việt Nam.

Tình trạng:

Hiện nay có thể khẳng định trong vùng biển Việt Nam có loài cá toàn đầu, song rất tiếc ta chưa thu được mẫu và xác định được nơi cư trú cụ thể nên chưa biết được số lượng quần thể. Mặc dù vậy vẫn cần đưa loài này vào Sách Đỏ Việt Nam để bảo vệ nghiêm ngặt và tiếp tục thu thập tư liệu.

Phân hạng: DD

Biện pháp bảo vệ:

Đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam. Cần đưa vào danh sách các loài cấm đánh bắt trong ngành Thuỷ sản. Mặt khác nếu các tầu thuyền sản xuất phát hiện được cần thông báo ngay cho Bộ Thuỷ sản để khoanh vùng bảo vệ.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - phần động vật – trang 31.