TÔM HÙM SEN
TÔM HÙM SEN
Panulirus versicolor
(Latreille, 1804)
Palinurus taenianus
Lamarck, 1818
Panulirus taenianus
White,
1847
Palinurus ornatus var. decoratus
Heller,
1865.
Họ: Tôm hùm gai Palinuridae
Bộ: Mười chân Decapoda
Đặc điểm nhận
dạng:
Tôm cỡ lớn, cơ
thể dài tới 30cm (1.9 - 2 kg/con), con cái tham gia đẻ trứng lần đầu có kích
thước khoảng 20cm. Cơ thể có màu sắc sặc sỡ: toàn thân màu xanh lá cây tươi,
trên vỏ đầu ngực được trang trí bằng những hoa văn dị hình màu trắng, kem, nâu,
đen, hồng cánh sen; sợi râu II màu trắng có 2 sọc xanh ở giữa, cuống có màu hồng
cánh sen mang các gai màu xanh; gờ sau của mỗi đốt bụng có 3 đường viền màu
trắng nổi bật trên 1 dải ngang màu xanh đậm. Phiến gốc râu I có 4 gai lớn gần
bằng nhau xếp thành hình vuông, chân hàm III không có nhánh ngoài, vỏ lưng các
đốt bụng không có rãnh ngang, nhưng ở các cá thể còn non có vết tích của rãnh
ngang và trên đó có những lông ngắn.
Sinh học, sinh
thái:
Loài đặc trưng
của vùng biển nhiệt đới, nhất là các vùng có san hô. Thường hoạt động mạnh về
ban đêm, sống riêng lẻ trong các rạn san hô và vùng phụ cận ven bờ, từ vùng
triều thấp đến độ sâu khoảng 15 mét, nơi có độ trong cao và sóng đập.
Phân bố:
Trong nước:
Thường gặp ở ven biển các tỉnh Trung và Nam Bộ.
Thế giới:
Ấn Độ - Tây Thái Bình Dương: Nhật Bản, Ôxtrâylia và Pôlynêxia, Biến Đỏ và Đông
Phi
Giá trị:
Có giá trị
khoa học và nghiên cứu khoa học. Có thể nuôi thương phẩm.
Tình trạng:
Trước năm 1975,
diện phân bố mở rộng trên phạm vi các rạn san hô ven bờ. Hiện nay, do khai thác
san hô để sản xuất xi măng hoặc làm hàng mỹ nghệ, hoạt động du lịch biển và khai
thác hải sản bằng chất nổ phát triển mạnh đã xâm hại và phá hủy nơi cư trú, ước
tính trong vòng 10 năm trở lại đây vùng phân bố, nơi cư trú bị thu hẹp có thể
tới 20%, số lượng cũng bị giảm trên 20%.
Phân hạng:
VU A1c,d.
Biện pháp bảo vệ:
Đã đưa vào Sách
Đỏ Việt Nam năm 1992 và năm 2000. Kiến nghị: cần nghiêm cấm khai thác san hô,
đánh bắt bằng chất nổ hoặc thuốc độc, tránh ô nhiễm do hoạt động du lịch.
Tài
liệu dẫn:
Sách đỏ
Việt Nam - phần động vật – trang - 55