TRĨ ĐỎ
TRĨ ĐỎ
Phasianus colchicus Linnaeus,
1758
Họ: Trĩ Phasianidae
Bộ: Gà Galliformes
Đặc điểm nhận
dạng:
Có 2
phân loài: Trĩ đỏ khoang cổ
Phasianus
colchicus takatsukasae Delacour, 1927 và Trĩ đỏ
Phasianus
colchicus rothschildi La touche, 1921.
Con đực trưởng
thành da trần quanh mặt màu đỏ tươi. Đỉnh đầu có mào lông ngắn, gáy nâu ánh xanh.
Trán, dải hẹp trên mắt, cằm, họng, cổ và trước cổ đen ánh xanh lục hoặc tím (
tuỳ góc nhìn). Dưới cổ có vòng trắng ở phân loài
Phasianus
colchicus
takasukasae
và không có ở phân loài
Phasianus
colchicus
rothschild.
Các phần còn lại của cơ thể nhìn chung có màu nâu hung đỏ và nâu vàng với các
vằn hung nâu nhạt và chấm đen xen kẽ không đều. Phần dưới cơ thể có màu tối hơn,
đặc biệt là ở ngực. Con cái trưởng thành nhìn chung ở cả hai phân loài bộ lông
màu nâu điểm các chấm đen. Mắt nâu đỏ mỏ và chân xám sừng.
Sinh học, sinh
thái:
Chưa rõ. Theo một
số thợ săn ở Cao Bằng và Lạng Sơn thì mùa sinh sản của Trĩ đỏ từ tháng 2 - 7,
đôi khi kéo dài sang tháng 8. Thường đẻ trứng vào tháng 2 - 3, hay làm tổ ở các
đồi cỏ tranh, đồi guột. Mỗi lứa đẻ 5 trứng hình bầu dục, có đầu to và đầu nhỏ,
vỏ trứng màu hung nhạt. Thường gặp chim non rời tổ vào tháng 7 có khi gặp vào
tháng 8. Phân loài trĩ đỏ khoang cổ nuôi ở Vườn thú Hà Nội có mùa sinh sản từ
tháng 4 - 6, mỗi lứa đẻ 7 - 8 trứng, hình bầu dục một đầu to một đầu nhỏ, vỏ xám
ngà. Thời gian ấp là 23 - 24 ngày (Số liệu của Vườn thú Hà Nội, 1998-2002).
Thức ăn của Trĩ
đỏ là ngũ cốc, hạt cỏ dại và côn trùng. Con cái bắt được ngày 15 tháng 6 năm
1965 đang thay lông ở giai đoạn đầu.
Trĩ đỏ sống đôi
hay đàn nhỏ 3 - 5 con; nơi ở thích hợp là vùng đồi núi thấp có độ cao khoảng 800
- 1500m, nơi có nhiều cây guột tốt, cỏ tranh và cây bụi nhỏ hay rừng thông nơi
vắng vẻ nhưng không xa vùng nương rẫy, không bao giờ gặp ở rừng sâu và rậm rạp.
Phân bố
Trong nước: Phân
loài
Phasianus
colchicus
takatsukasae
gặp ở Cao Bằng,
Lạng Sơn và phân loài
Phasianus
colchicus
rothschildi
gặp ở Lào
Cai, Yên Bái và Bắc Kạn.
Thế giới: Phân
loài
Phasianus
colchicus
takatsukasae
gặp ở phía nam
Trung Quốc (Quảng Tây). Phân loài
Phasianus
colchicus
rothschildi gặp ở
đông nam Trung
Quốc (đông nam tỉnh Vân Nam), Đông Bắc và Tây bắc Việt Nam.
Giá trị:
Quý hiếm, bộ lông có nhiều màu sắc, là loài chim cảnh đẹp, hấp dẫn và có giá
trị khoa học, thực phẩm, thương mại.
Cho nên
từ lâu chúng đã được nuôi ở nhiều nước Châu Á và châu Âu.
Tình
trạng:
Nạn
phá rừng bừa bãi đã làm mất nơi trú ngụ, khu phân bố bị thu hẹp nhanh và bị
săn bắt quá mức, do đó số lượng cá thể bị giảm sút nghiêm trọng, hiện nay rất
hiếm.
Phân hạng:
EN B1 + 2a, b, d C2a.
Biện pháp bảo vệ:
Đã được đưa vào
Sách Đỏ Việt Nam (1992, 2000). Việc bảo vệ hiệu quả chưa cao, sự phục hồi số
lượng chậm. Cần tăng cường tuyên truyền giáo dục nhân dân địa phương nâng cao ý
thức bảo vệ hữu hiệu hơn. Nên tiếp tục xây dựng luận chứng kinh tế kỹ thuật cho
Khu bảo tồn thiên nhiên Phia - Oắc để có thể nhanh chóng được thành lập khu bảo
tồn này, nhằm bảo vệ loài Trĩ đỏ thuộc phân loài (Phasianus
colchicus
takatsukasae)
cùng với nhiều loài thú và chim quý khác.
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam - phần động vật – trang 31.