BƯỚM SỌC TRẮNG VẠCH ĐỎ

Athyma selenophora (Kollar, 1844)

Limenitis selenophora Kollar, 1844

Athyma opalina ishiana Fruhstorfer, 1899

Họ: Bướm giáp Nymphalidae

Bộ: Cánh vẩy Lepidoptera

Đặc điểm nhận dạng:

Giống Athyma có kiểu màu sắc tương tự giống Neptis, nền đen với các đốm trắng xếp thành băng ở mặt trên cánh, mặt dưới thường có màu nâu, nâu đỏ với các đốm, băng trắng tương ứng với mặt trên. Tuy nhiên chúng có những đặc điểm cấu tạo cơ thể khác biệt rõ rệt so với giống Neptis: cánh rộng hơn; râu khá dài so với thân, chắc và thẳng; thân mập chắc. Khối cơ vận động cánh rất phát triển khiến cho phần ngực của loài này lớn. Với đặc điểm cấu tạo như vậy, các loài trong giống này có thể bay rất nhanh, cách bay khác hẳn giống Neptis, cánh đập nhanh và gắt.

Athyma selenophora, một loài cũng rất phổ biến trong rừng, khá dễ nhận diện với một băng trắng rộng chạy từ giữa cánh trước đến cánh sau con đực và con cái có số hoa văn và cách bài trí ở mặt trên cánh rất khác nhau. Gần chót cánh trước có vài đốm trắng. Trong vùng trung tâm và ô cánh trước có một vạch đỏ, đôi khi đứt đoạn. Mặt dưới con đực có màu nâu đất son hoặc nâu ánh tím lục cùng với các hoa văn nổi bật, màu trắng là chính với một ít chấm đen mờ chạy dọc theo các dải trắng. Con cái của loài Athyma selenophora không hề có màu cam, có các hàng đốm màu trắng ngà rõ nét và có vạch trong ô cánh trước tạo thành các đốm hơi dứt đoạn cũng màu trắng, các đốm hơi tách ra, kích thước lớn hơn. Con cái của các loài trong giống Athyma rất hiếm gặp và thường có các hoa văn và cách bài trí ở mặt trên khác hẳn so với con đực. Sải cánh: 60 - 70mm.

Sinh học sinh thái:

Giống Athyma thuộc nhóm bướm khá cảnh giác. Khi người quan sát tiến gần khoảng 3-4 mét, nó thường bay ra xa rồi lại đậu xuống. Người quan sát đến gần lần nữa, nó lại bay ra xa. Chu kỳ này có thể lặp đi lặp lại rất lâu trước khi tiếp cận được gần con bướm. Khi thực sự hốt hoảng, nó bay rất nhanh và thường mất hút. Các loài trong giống Athyma sống đơn lẻ, thường chỉ gặp một vài cá thể bay từng chặng ngắn sát mặt đất, dọc đường mòn trong rừng để tìm hút chất khoáng. Athyma perius là loài duy nhất thường gặp ở dạng sinh cảnh cây bụi, rừng thứ sinh, khu vực đô thị. Phần lớn các loài khác chỉ gặp trong rừng tốt. Sâu giống Athyma được ghi nhận đẻ trứng trên một số loài cây thuộc họ Thầu dầu Euphorbiaceae như giống cây Sóc Glochidion sp., Chùm ruột - Phyllanthus acidus., hoặc họ Cà phê Rubiaceae như giống cây Bướm bạc Mussaenda pubescens. Cây thức ăn của loài Athyma selenophora còn là Adina pilulifera, Adina cordifolia, Mussaend pubescens.

Phân bố:

Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Malaixia, Inđônêxia, Việt Nam. Phân bố rộng rãi trên toàn Việt Nam.

Giá trị, tình trạng và biện pháp bảo vệ:

Có phổ phân bố rộng nhưng không thường gặp. Đây là một trong những loài bướm Giáp có thân hình khỏe và đẹp. Cần bảo vệ tốt rừng nguyên sinh nơi chúng ưa thích sống nhất. Có thể nhân nuôi loài này trong trang trại.

Mô tả loài: Vũ văn Liên - Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam.