CÀ ỔI QUẢ TO

Castanopsis kawakamii Hayata, 1911.

Họ: Giẻ Fagaceae

Bộ: Giẻ Fagales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ thường xanh, cao 15 - 30(40) m, đường kính 40 - 70(150) cm. Cành non không có lông. Lá dai như da, hình trứng đến trứng mũi mác, cỡ 7 - 12 x 2,5 - 4,5 cm, nhẵn ở cả 2 mặt, chóp lá nhọn hoặc thành mũi khá dài, gốc lá gần tròn hoặc hình nêm rộng; mép nguyên; gân bên 8 - 13 đôi, cong ở gần mép; cuống lá dài 8 - 10 mm. Cụm hoa đơn tính, dạng đuôi sóc. Gié đực đơn độc hoặc phân nhánh mạnh; hoa đực đơn độc ở trên trục, có bao hoa hình chuông xẻ 6 thuỳ, có nhụy lép; nhị 12. Gié cái ngắn hơn lá; hoa cái thường đơn độc trong tổng bao, có bao hoa, có nhị lép. Đấu không cuống, hình cầu, đường kính (kể cả gai) 2 - 3 cm, mặt ngoài có gai dài; đấu thường bọc kín 1 hạch, khi chín tách thành 3 - 4 mảnh. Hạch (hạt) hình trứng nhọn đầu, cao 1,7 - 2,1 cm, đường kính 1,2 - 1,5 cm, có lông mềm màu vàng nâu.

Sinh học và sinh thái:

Ra hoa tháng 5 - 6, có quả tháng 10 - 11. Cây ưa sáng, mọc rải rác trong rừng thưa, ven rừng, ở độ cao 800 - 1000 m.

Phân bố:

Trong nước: Quảng Ninh (Đầm Hà), Nghệ An, Hà Tĩnh.

Thế giới: Trung Quốc, Đài Loan.

Giá trị:

Gỗ tốt, lâu mục, dùng trong xây dựng, đóng tầu thuyền, làm cầu, đóng đồ gia dụng

Tình trạng:

Loài có khu phân bố chia cắt; nơi cư trú ở các điểm Đầm Hà (Quảng Ninh) bị xâm hại do rừng đã bị chặt phá nặng nề. Cây bị khai thác nhiều.

Phân hạng: VU A1,c,d.

Biện pháp bảo vệ:

Không chặt đốn những cây trưởng thành còn sót lại ở các điểm phân bố trên. Nên tìm nguồn giống đưa về trồng ở các Vườn quốc gia Pù Mát (Nghệ An) và Vũ Quang (Hà Tĩnh).

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 202.