ĐINH
ĐINH
Markhamia stipulata
(Wall.) Seem. ex Schum, 1919.
Spathodea stipulata
Wall. 1832.
Spathodea caudafelina
Hance, 1872.
Markhamia caudafelina
(Hance) Sprague, 1919.
Markhamia stipulata
var. caudafelina (Hance) Santisuk. 1974.
Họ: Đinh Bignoniaceae
Bộ:
Hoa mõm sói Scrophulariales
Đặc điểm nhận dạng:
Cây gỗ cao 10 - 25 m, đường kính thân
tới 60 - 80 cm, vỏ thân dày màu xám. Cành non có lông dày màu vàng - xám.
Lá kép lông chim một lần, lẻ, dài 30 - 40 cm, mang 7 - 11 lá chét. Lá chét hình
trứng, ngọn giáo hay bầu dục - ngọn giáo, dài 10 - 25 cm, rộng 4
- 9 cm, chóp lá nhọn,
gốc lá tròn hay tù, mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông màu vàng
- xám, gân bên 10 - 12
đôi, cuống rất ngắn 1 - 3 mm.
Cụm hoa hình chùm ở đỉnh cành, dài 15 - 35 cm, có lông, mang ít hoa. Đài hình
mo, sớm rụng ở giai đoạn quả, cao 5 cm, có lông ở phía ngoài. Tràng màu vàng,
họng tràng màu vàng đậm - đỏ nhạt, 5 thuỳ đều. Nhị 4, thụt trong ống tràng hay hơi
thò ở miệng. Bầu có lông. Quả nang hơi dẹp, dài 30
- 50 cm, rộng 3 - 4 cm, có lông
dày màu vàng - xám. Hạt có cánh mỏng dài 3 - 5,5 cm, rộng 0,9
- 1,3 cm.
Sinh học, sinh thái:
Mùa hoa từ tháng 9 - 12, mùa quả chín
tháng 3 - 5 (năm sau). Cây gặp trong rừng ẩm, ưa sáng, ở độ cao đến 1.000 m.
Phân bố:
Trong nước:
Lào Cai, Lạng Sơn (Đồng Mỏ), Phú Thọ
(Thanh Ba), Hoà Bình, Hà Tây, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hoá, Quảng Bình, Quảng
Trị, Thừa Thiên Huế.
Nước ngoài: Trung Quốc, Thái Lan, Lào.
Giá trị:
Loài thực vật thuộc họ
Đinh Bignoniaceae
cho gỗ tốt, không bị mối mọt, được dùng trong xây dựng và đóng đồ dùng gia đình.
Hoa và quả non có thể nấu ăn.
Tình trạng:
Mặc dù khu phân bố khá rộng song bị
chia cắt, những cá thể trưởng thành thường bị khai thác nên hiện chỉ gặp rải rác
những cây nhỏ, càng ngày càng trở nên khan hiếm.
Phân hạng:
VU B1+2e.
Biện pháp bảo vệ:
Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt
Nam (1996) với cấp đánh giá "sẽ nguy cấp" (Bậc
V) và Danh mục Thực vật rừng, Động vật rừng nguy
cấp, quý, hiếm (nhóm 2) của
Nghị định số 32/2006/NĐ - CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ để hạn chế khai
thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Khoanh khu giữ giống và tái sinh
tự nhiên. Cần thu hồi hạt giống để ươm phục vụ trồng rừng.
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam
2007 - phần
thực vật - trang 137.
