BÔNG LƠN

Paulownia fargesii Franch., 1896

Paulownia thyrsoidea Rehd., 1913

Họ: Hoa mõm sói Scrophulariaceae

Bộ: Hoa mõm sói Scrophulariales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ, cao 10 - 20 m, cành non có lông mịn màu vàng sét. Lá đơn mọc đối, hình trứng rộng hay hình trứng - hình tim, dài 8 - 10 (- 20) cm, rộng 7 - 8 (- 15) cm. Chóp lá nhọn, gốc tròn hay hình tim, mép nguyên hay có một vài răng lớn, nhẵn ở mặt trên, có lông hình sao màu vàng sét ở mặt dưới, gân từ đáy 5, gân bên 2 - 3 đôi, cuống 3 - 6 (- 10) cm. Cụm hoa hình chùm ở đỉnh cành, gồm các xim 3 - 5 hoa. Hoa to, có cuống dài 0,7 - 1,2 cm. Đài hình chuông hay hình nón ngược, dài 1 - 2 cm, rộng 0,8 - 1,3 cm, có lông hình sao phía ngoài, 5 thuỳ xẻ sâu đến nửa chiều cao của đài. Tràng màu trắng - hồng, dài 6cm, rộng 3 cm, có lông ở phía ngoài, 5 thuỳ đỉnh tròn, dài và rộng khoảng 2 cm. Nhị 4, dài 2 - 3 cm, chỉ nhị có lông tuyến; bao phấn có ô hình bầu dục dài 3 mm, rộng 2 mm. Bầu hình trứng dài 7 mm, rộng 5 mm, có tuyến; vòi dài 3 cm, có lông tuyến và lông hình sao. Quả nang gần hình cầu hay hình trứng - bầu dục, dài 3 - 4 cm, rộng 2 - 3 cm, mang đài tồn tại.

Sinh học, sinh thái:

Mùa ra hoa tháng 4 - 5, mùa quả chín tháng 8 - 9. Tái sinh tốt bằng hạt, sinh trưởng nhanh. Gặp ở rừng thưa, núi đất, ở độ cao 1.000 - 1.600 m.

Phân bố:

Trong nước: Lào Cai (Sapa).

Nước ngoài: Trung Quốc.

Giá trị:

Gỗ mềm, trắng, nhẹ, không bị mối mọt. Đóng các đồ dùng thông thường. Làm nguyên liệu giấy rất tốt. Cây trồng bằng hạt, sinh trưởng nhanh, phủ xanh đất trống vùng núi cao.

Tình trạng:

Loài hiếm, chỉ mới gặp ở Sapa, hiện rất khó tìm được những cá thể trưởng thành có kích thước lớn.

Phân hạng: CR B1+2e.

Biện pháp bảo vệ:

Cần khoanh khu bảo vệ ở Sapa. Tìm nguồn hạt giống để trồng, nhất là trồng rừng ở độ cao từ 1000 m trên núi đất.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 338.