BẠCH TINH

Tacca leontopetaloides (L.) Kuntze, 1891

Leontice leontopetaloides L. 1753

Tacca pinnatifida J. R. et G. Forst, 1775

Họ: Râu hùm Taccaceae

Bộ: Râu hùm Taccales

Mô tả:

Cây thân cỏ, sống hàng năm, gốc thân thường có 3 - 4 rễ củ, 1 - 3 lá có cuống dài 40 - 70cm, rỗng. Phiến lá xẻ 3, hình chân vịt, phần giữa chi thùy không đều 1 - 2 lần hình lông chim, 2 phần bê lại xẻ đôi, mỗi phần này cũng chia thùy như trên. Bẹ lá ngắn 1 - 2 cụm hoa tán, mang 20 - 50 hoa, cuống cụm hoa rỗng, dài 70 - 130cm.

Tổng bao có 4 - 8 lá bắc hình dạng khác nhau, bốn lá bắc ngoài cùng to nhất xếp thành 2 vòng, dài 5 - 6cm, rộng 2,5 - 3cm, các lá bắc ở trong hẹp và dài. xen kẽ với hoa còn có 50 - 60 lá bắc hình sợi màu nâu đỏ, dài 20 - 30cm, thõng xuống, trông như bộ râu. Hoa màu lục nhạt, cuống cụm hoa dài 3,5 - 4,5cm, 3 lá đài, 3 cánh hoa, 6 nhị đính trước các lá đài và cánh hoa. Bầu dưới vòi ngắn mang 3 núm nhụy hình tim.

Quả không tự mở, màu lục, hình trứng, dài 2 - 3cm, rộng 1,5 - 2cm hoặc gần hình cầu, mặt ngoài quả có 6 đường gờ nổi chạy dọc quả chia thành 6 múi. Có nhiều hạt.

Sinh học:

Mùa hoa vào tháng 6, mùa quả chín tháng 10. Cây tái sinh chủ yếu bằng củ. Mỗi củ mọc ra một cây mới.

Nơi sống và sinh thái:

Cây sống được trên nhiều loại đất, điều kiệ khí hậu và thực bì khác nhau, ở độ cao dưới 200 m, ít gặp trong rừng rậm nguyên sinh.

Phân bố:

Việt Nam: TP Hồ Chí Minh (Thủ Đức), Bà Rịa - Vũng Tàu (Vũng Tàu, Côn Đảo). Cũng được trồng để lấy củ.

Thế giới: Phân bố rộng từ Tây Phi qua Đông Nam Á, Malaixia, bắc Ôxtrâylia đến Pôlynêxia.

Giá trị:

Trồng lấy củ để ăn. Mỗi cây cho 3 - 4 rễ củ hình trứng hay hình cầu dẹt, trông tựa của khoai tây. Trọng lượng trung bình mỗi củ khoảng 90 - 100 g, có củ to 250 - 290 g.

Tình trạng:

Mức độ bị đe dọa: Bậc T. Có nguy cơ bị mất giống do khai thác quá mức, nếu không được chú ý giữ giống từ những gống cây trồng.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Đưa vào trồng trọt để bảo vệ nguồn gen.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 378.