BƯỚM MẮT RẮN BAY ĐÊM

Melanitis leda (Linnaeus, 1758)

Papilio leda Linnaeus, 1758

Papilio solandra Fabricius, 1775

Melanitis[sic] barnardi Lucas, 1892

Họ: Bướm mắt rắn Satyridae

Bộ: Cánh vẩy Lepidoptera

Đặc điểm nhận dạng:

Giống Melanitis là giống bướm lớn với cánh trước cong hình lưỡi liềm nhiều hoặc ít ở gân 5 và cánh sau có đuôi ở gân 4. Ở cánh trước không có gân nào phồng lên ở gốc. Dạng mùa khô có con trưởng thành lớn hơn, cánh góc cạnh hơn ở cả hai giới, vùng sát mép trên màu cam phát triển ở cánh trước và mặt sau có màu khó miêu tả. Các loài của nó hoạt động vào sáng sớm hoặc gần tối, thường bị thu hút vào các ngôi nhà vì ánh sáng. Ấu trùng của nó ăn cây của họ Gramineae, bao gồm cả tre. Xuất hiện ở Châu phi cho tới phương Đông. Loài Melanitis leda: Mặt trên cánh màu nâu, có một đốm mắt kép lớn ở phần gần chót cánh, mặt dưới có màu sậm,kiểu màu phức tạp và thay đổi. Dạng mùa mưa có các đốm mắt ở mặt dưới cánh rõ ràng và khá ổn định ở từng cá thể. Ở dạng mùa khô, các đốm mắt tiêu giảm hoặc biến mất, mặt dưới cánh rất thay đổi, thường nhìn thấy 5 mắt tròn với kích cỡ khác nhau được bài trí theo sát mép ngoài cánh sau, gần như không có hai cá thể có mặt dưới cánh giống nhau. Bướm đực và bướm cái ở cả hai mùa giống nhau. Mặt dưới cánh thay đổi rất giống mảnh lá. Melanitis leda được coi là phổ biến nhất trong giống này.Sải cánh: 60-80mm.

Sinh học sinh thái:

Được coi là sâu hại thứ yếu của cây nông nghiệp, vì sâu ăn lá cây họ Cỏ Poaceae, trong đó có lúa Ozya sativa. Con cái thường đẻ trứng lúc gần tối, có thể thấy nó bay gần các bụi cỏ để tìm chỗ đẻ trứng. Ban đêm thường hay bay vào đèn [12]. Chúng xuất hiện quanh năm ở tất cả những nơi thích hợp nhưng chủ yếu ở vùng thấp. Bướm thường hoạt động tích cực vào trước và sau khi mặt trời lặn, chúng bay nhanh và thất thường, bay vào ánh sáng đèn trong nhà. Vào thời gian mùa khô bướm trưởng thành có thể khá phổ biến ở những khoảng rừng trống. Sâu non ăn lá câu thuộc họ Cỏ Poaceae bao gồm cả Lúa.              

Phân bố:

Phân bố của loài này có phạm vi địa lý rất rộng, từ châu Phi đến Australlia, Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Malaixia, Bocneo, Xumatra. Phổ biến ở các nước trên và Việt Nam.

Giá trị,tình trạng và biện pháp bảo vệ:

Tuy loài này là loài bướm gây hại cho mùa màng nhưng chưa gây thành dịch hại tới ngưỡng kinh tế và chưa cần có các biện pháp phòng diệt vì cơ bản chúng ăn cây cỏ thuộc họ Cỏ Poaceae là chính.

Mô tả loài: Vũ văn Liên - Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam.