BƯỚM KHẾ
BƯỚM KHẾ
Attacus atlas
(Linnaeus 1758)
Phalaena atlas Linnaeus, 1758
Phalaena vitrea Perry, 1811
Họ: bướm ma Saturniidae
Bộ: Cánh vẩy Lepidoptera
Đặc điểm nhận dạng:
Bướm khế là
loại bướm đêm có kích thước lớn nhất
ở nước ta và trên thế giới. Bướm đực rất dễ phân biệt với bướm cái bởi anten
dạng lược kép, ấu trùng to đạt tới 80 mm, màu nâu tối, với nhiều điểm nâu đen
trên thân ấu trùng. Mặt lưng của
ấu trùng với nhiều hàng lông ứng dạng gai màu
xanh thẫm ở gần hậu môn của ấu trùng có một vệt, màu xanh tím.
Sinh học, sinh thái:
Loài bướm có vòng đời
biến thái hoàn toàn này sống cả ở rừng và vườn cây ăn quả của miền
núi cũng như vùng đồng bằng, ở ngoại thành Hà Nội (Văn Điển) có người đã gặp
bướm vào nhà. Một số người mê tín khi gặp bướm vào nhà, sợ, cho là điềm gở.
Bướm rất thích ánh sáng, nếu ban đêm một số nhà
có đèn sáng bướm có thể bay vào. Tuy vậy chỉ vào nhà rất hãn hữu vì số lượng
bướm ở vườn còn rất ít, ấu trùng ăn nhiều loại cây, cả cây rừng và cây ăn quả,
vì dụ như cây:
Ailanthus
glandulosa và
Berberis sp...vv. Có con cái của loài bướm này chứa trong bụng tới
290 quả trứng (Mẫu thu được tại Hát Lót - Sơn La), đôi khi
giai đoạn nhộng có thể
kéo dài tới 1,5 năm.
Phân bố:
Việt Nam: ở khắp vùng rừng núi và đồng bằng, Đây
là loài bướm đẹp thuộc bộ cánh vẩy Lepidoptera được đưa vào sách đỏ Việt Nam.
Thế giới: Trung Quốc (Quảng Tây), từ
Ấn Độ
đến Đông nam Á.
Giá trị sử dụng:
Tuy bướm có xuất hiện trong vườn nhưng chưa có
trường hợp nào báo cáo là chúng gây hại. Theo Barlow (1982) có thấy ấu trùng ăn
cây Hoàng liên Berberis sp., một cây thuốc qúy nên cần theo dõi tiếp
và trong quá trình nuôi sâu non ký chú trên Cây ổi -
Psidium guajava. Bướm khế là loài bướm
đêm lớn nhất trong các loại
bướm của vùng Đông nam Á, đẹp và rất được ưa thích trong các bộ sưu tập.
Đề nghị biện pháp bảo vệ:
Bướm khế ngày càng hiếm do môi trường thay đổi
và phun thuốc trừ sâu. Mức đe dọa: Bậc R. Cần hạn chế dùng thuốc trừ sâu ở các vườn. Không
săn bắt bướm .
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt
Nam năm 2000 - phần động vật - trang
393.
