RAU MÁC THON

Monochoria hastata (L.) Solms.
Pontederia hastata L.

Monochoria hastaefolia Presl.

Họ: Thài lài Commelinales

Bộ: Lục bình Pontederiaceae

Đặc điểm nhận dạng:

Cây thân thảo, thân đứng ngắn, rễ, củ ngầm dưới nước, sình lầy. Rễ chùm mọc từ thân ngầm, màu trắng, mọc sâu trong bùn. Lá có cuống cao giúp vươn lên khỏi mặt nước, dài 25 - 50cm. Phiến lá hình mác, dài 4 - 26cm, rộng 4,5 - 10cm, màu xanh lục. Cụm hoa chùm ngắn, gần như nằm trên cuống lá, hoa dày, hoa màu lam, rộng 1,5cm; lá đài 3; cánh hoa 3, rời, giống như lá đài; nhị 5, màu vàng, 1 nhị to màu tím; bầu 3 ô. Hoa màu xanh lam rất đẹp. Ra hoa quanh năm. Quả nang nhiều hạt.

Nơi sống, sinh thái:

Cây ngập nước mọc ở hầu khắp ven bờ các kênh, rạch đồng bằng sông Cửu Long và còn được trồng để lấy rau làm thức ăn.

Phân bố:

Thế giới: Hái Lan và Cambodia...

Việt Nam: cây mọc tự nhiên ở Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, thành phố Hồ Chí Minh, Long An và các tỉnh miền tây nam bộ và được trồng.

Công dụng:

Thân lá dùng làm thức ăn cho lợn. Ngọn và lá non dùng làm rau xào, nấu canh, có thể muối dưa. Củ làm thuốc bổ dưỡng, thuốc cầm máu, chữa mụn nhọt. Rau mác có vị ngọt, hơi đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng , lợi niệu. Ở Việt Nam còn dùng cả cây sắc uống giải nhiệt, chữa cảm nắng. Củ làm thuốc bổ dưỡng, thuốc cầm máu, chữa mụn nhọt.

Cây rau mác chuyên dùng chữa sản hậu chóng mặt, đau nhói trong tim, cũng dùng chữa bệnh lậu có sỏi, chữa ho, ho ra máu nhưng uống nhiều thì có độc. Hoa làm sáng mắt, trừ chứng thấp, đinh độc, trĩ, lậu. Lá dùng chữa thũng độc lâu ngày, trẻ em nổi đơn độc, mụt lở và hôi nách (giã nát đắp vào).

Ở Ấn Ðộ, người ta dùng rễ nhai chữa đau răng, vỏ cây ăn với đường trị hen, dùng dịch lá để chữa mụn nhọt, và cây được dùng làm thuốc chữa bệnh tâm thần.