LUÂN THUỲ

Spirolobium cambodianum Baill. 1889

Holarrhena pauciflora Ridl., 1991

Họ: Trúc đào Apocynaceae

Bộ: Long đởm Gentianales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây bụi thấp 0,5 - 1 m, cành có rãnh dọc ngắn, màu nâu bạc khi khô. Lá mọc đối, đôi khi 2 lá hơi lệch nhau, dạng thuôn, đầu nhọn, góc gần nhọn, nhưng phần góc to hơn phần ngọn, nhẵn cả 2 mặt, dài 3 - 10 cm, rộng 1 - 3 cm. Gân lbên cấp I chếch, chạy ra sát mép, 5 - 8 đôi, mảnh khảnh, lồi ở dưới, hơi lõm ở trên. Gân lá bên cấp II hình mạng lưới mờ ở cả 2 mặt. Cuống lá dài 1 - 2 mm, góc lá có tuyến nâu. Cụm hoa ở nách hay gần tận cùng, kiểu xim 2 ngả ít hoa, cuống cụm hoa dài 1 - 1,2 cm. Lá bắc rất nhỏ, dài 3 mm, có lông ở mép, nhọn đầu. Cuống hoa dài 7 - 10 mm, gần nhẵn. Lá đài hình tam giác dài, dài 4 - 6 mm, rộng 0,6 - 1 mm, nhọn đầu, ngoài gần nhẵn, mép có lông, gốc đài có nhiều tuyến. Nụ hoa nhọn. ống tràng dài 15 mm phình to ở gần 1/2 ống tràng phía dưới, nhẵn cả 2 mặt; cánh tràng dài 13 mm, dạng mũi mác ngắn, nhọn đầu, nhẵn cả 2 mặt. Nhị đính ở 1/2 ống tràng phía dưới. Chỉ nhị rất ngắn, gốc nhị có lông thưa. Bao phấn dài 3 - 3,1 mm, hình mũi giáo, lưng ngắn có 2 càng ngắn. Đĩa biến dạng thành 2 vảy rất nhỏ, nhẵn. Bầu trên gồm 2 lá noãn, chỉ nhụy dài 5 - 6 mm, có lông rõ, đầu nhụy tù, nhẵn. Quả 2 đại choãi ra, không nằm ngang, mỗi phân quả dài 8 - 13 cm, rộng 0,3 - 0,4 cm, mặt ngoài nhẵn, nhưng có rãnh dọc, nhọn đầu, tạo thành mỏ ngắn, phần gốc nhỏ nhưng không tạo thành cuống riêng; đài tồn tại lúc chín. Hạt hình trứng dài, dẹp, nhẵn, đầu có chùm lông dài 2,5 - 3 cm.

Sinh học, sinh thái:

Mọc trong rừng ngập mặn ven biển, cây ưa sáng, chịu được độ mặn cao và phèn. Mùa hoa tháng 6 - 7.

Phân bố:

Trong nước: Ninh Thuận, Bình Phước,  thành phố Hồ Chí Minh, Kiên Giang (Phú Quốc).

Nước ngoài: Borneo,Thái Lan, Lào, Campuchia, Indonesia, Malaysia.

Giá trị:

Nguồn gen quý, là loài duy nhất của chi Spirolobium.

Tình trạng:

Rừng ngập mặn bị phá, cải tạo vùng đất ven biển để trồng cây nông nghiệp làm thu hẹp nơi cư trú.

Phân hạng: VU B1+2b,c.

Biện pháp bảo vệ:

Ngăn chặn nạn phá rừng, khoanh vùng bảo vệ loài.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 71.