New Page 1
TÔ SƠN SÁU
CẠNH
Toricellia angulata Oliv
Họ: Tô sơn Toricelliaceae
Bộ: Tô sơn Toricelliales
Mô tả:
Cây gỗ nhỏ, rụng lá, cao đến
10 m, đường kính thân đến 0,2m hay hơn nữa. vết lá rụng trên cành to. Lá mọc
cách, có phiến ít nhiều hình 6 cạnh với gốc hình tim vì có 5 - 7 thùy rất nông,
dài 5 - 13cm, rộng 6 - 16cm, nhẵn, mép lá có răng nông, có tuyến, có 5 gân xếp
chân vịt. Cuống lá dài bằng phiến lá. Hoa đơn tính, khác gốc, nhỏ, đối xứng tỏa
tròn.
Cụm hoa đực là chùy mang
nhiều hoa mọc thưa thớt, dài đến 18cm, thõng, đài gồm 5 thùy ngắn. Tràng gồm 5
cánh hoa màu lục, có vết đỏ, hình bầu dục dài, đầu nhọn dài và cong và trong,
nhị 5, nhụy lép 1 - 3. Cụm hoa cái dài đến 45cm, đài hình ống, có 3 - 5 thùy
nhỏ, không có cánh hoa. Bầu dưới, gồm 3 - 4 ô, vòi 3, dài 2mm, quả hạch hình
trứng, dài 6mm.
Sinh học:
Mùa hoa tháng 5 - 6, mùa quả
chín tháng 1 - 3 năm sau.
Nơi sống và sinh thái:
Mọc rất rải rác dưới tán
rừng, ở độ cao khoảng 1500 m.
Phân bố:
Việt Nam: Mới chỉ gặp ở một
điểm thuộc tỉnh Lào Cai (Sapa).
Thế giới: Trung Quốc.
Giá trị:
Loài hiếm và độc đáo. Một
trong 3 loài duy nhất của họ Toricelliaceae chỉ có một chi
Toricellia và là một trong những bằng chứng quan trọng của mối quan hệ
thực vật ở miền Đông á thuộc xứ Toàn Bắc.
Tình trạng:
Loài hiếm. Mức độ đe dọa:
Bậc R.
Đề nghị biện pháp bảo vệ:
Là đối tượng bảo vệ nguyên
vẹn trong tự nhiên củ khu rừng cấm núi Hoàng Liên Sơn. Cần gấp rút đưa vào trồng
trong vườn thực vật.
Tài
liệu dẫn:
Sách
đỏ Việt Nam - trang 285.