TI RAN TÍA

Tirania purpurea Pierre, 1895

Họ: Bạch hoa Capparaceae

Bộ: Bạch hoa Capparales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây bụi cao 1 - 2 m, thân có rãnh dọc, mịn, mang từng cặp gai cong xuống, dài 1 cm, đầu màu vàng. Lá không lông, có phiến dài 4 - 6 cm, rộng 2,7 - 3,5 cm, ốc hình tim, đầu tù. Có 4 đôi gân bậc hai, cuống lá dài 4 - 6mm. Hoa mọc đơn độc ở nách lá, có cuống dài 1,5 cm, mảnh. Lá đài 4, màu đỏ tía. Nhị 20 - 26, dài 1 cm. Bầu có 4 ô. Quả hình cầu, đường kính 1 cm, vỏ có những mụn nhỏ, mịn (gống vỏ quả vải).

Sinh học, sinh thái:

Mọc rải rác trong các trảng cây bụi hay rừng thưa, chủ yếu ở gần biển.. Cây ưa sáng, chịu khô hạn và chịu gió biển có độ mặn trung bình. Cây tái sinh chủ yếu bằng hạt. Mùa hoa tháng 2 - 3.

Phân bố:

Loài đặc hữu hẹp của Việt Nam, mới chỉ gặp ở 3 điểm thuộc các tỉnh Khánh Hòa (Nha Trang), Ninh Thuận (Phan Rang - Tháp Tràm: Ba Râu), Bà Rịa - Vũng Tàu (Bà Rịa).

Giá trị:

Nguồn gen qúy, hiếm và độc đáo. Loài duy nhất của chi Tirania.

Tình trạng:

Mức độ bị đe dọa: Bậc T (theo sách đỏ Việt nam 1996)

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Bảo vệ loài trong tự nhiên, không chặt phá. Đưa về trồng để giữ nguồn gen. Điều tra thêm nơi phân bố và tình trạng. Cân di thực một số cá thể về trồng ở Vườn thực vật thuộc Vườn quốc gia Núi Chúa, Ninh Thuận.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam 2000 - phần thực vật - trang 284.