NHĨ ĐÀI

Xanthophytum attopevense (Pierre ex Pitard) H.S. Lo, 1986.

Paedicalyx attopevensis Pierre ex Pitard, 1922.

Họ: Cà phê Rubiaceae

Bộ: Long đởm Gentianales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây nửa bụi nhỏ, cao 0,4 - 0,6 m. Thân non, cuống lá, mặt dưới lá, lá kèm, trục cụm hoa và đài phủ đầy lông màu hung đỏ. Lá có phiến hình thuôn hẹp hay mác ngược hẹp, thót dài, nhọn ở gốc và ở đầu, dài 13 - 18 cm, rộng 3 - 5 cm, mỏng như giấy và có 2 - 30 đôi gân bậc hai; cuống lá dài 2 - 3 cm. Cụm hoa mọc đơn độc ở nách lá, hình đầu, đường kính 1 - 2 cm. Cuống dài 1,5 - 2 cm, rủ xuống. Quả gần hình cầu, đường kính khoảng 2 mm, vỏ quả ngoài rất mỏng và vỏ quả trong hóa gỗ thành 2 hạch dài hơn 1 mm. Hạt nhỏ, dài 0,3 mm, có góc cạnh.

Sinh học và sinh thái:

Mùa hoa tháng 1, ra quả tháng 2. Tái sinh bằng hạt. Mọc rải rác dưới tán rừng rậm thường xanh mưa mùa ẩm ở sườn núi đất, ở độ cao 200 - 400 m, trên đất xốp có tầng dày và ẩm.

Phân bố:

Trong nước: Hòa Bình (Lương Sơn: Lâm Sơn và Mai Châu: Hang Kia, Pà Cò).

Thế giới: Trung Quốc (Hải Nam), Lào.

Giá trị:

Nguồn gen quý hiếm và độc đáo. Có thể trồng làm cảnh.

Tình trạng:

Loài hiếm, phân bố rất hẹp, có nguy cơ bị tuyệt chủng do việc chặt phá rừng làm mất môi trường sinh thái.

Phân hạng: VU A1c,d + D2.

Biện pháp bảo vệ:

Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá "hiếm" (R), bị đe dọa tuyệt chủng. Đề nghị khoanh nuôi bảo vệ ở Hòa Bình (Lâm Sơn và Khu bảo tồn Thiên nhiên Pà Cò - Hang Kia), tìm cách nhân giống để bảo vệ nguồn gen quý này tại Vườn quốc gia Ba Vì.