New Page 1
VƯƠNG TÙNG
Murraya glabra (Guillaum.) Guillaum. 1946.
Micromelum
glabrum
Guillaum., 1910
Murraya
tetramera
Huang, 1959.
Họ: Cam Rutaceae
Bộ: Cam Rutales
Đăc điểm nhận
dạng:
Cây gỗ nhỏ,
thường mọc thành bụi, cao 2 - 4m. Ngọn cành và cuống lá non màu đỏ tím. Lá kép
hình lông chim, mọc so le, dài 10 - 25cm, có 3 - 9 lá chét. Lá chét hình mũi
mác, dài 3,5 - 7,5cm, rộng 1,5 - 3,5cm, đầu lá thuôn hẹp tạo thành mũi nhọn,
cuống lá dài 3 - 5mm. Mặt trên phiến lá bóng, soi lên ánh sáng thấy rõ nhiều
túi tiết tinh dầu. Mép lá nguyên, có nhiều túi tiết nằm sát mép lá trông như có
răng cưa nhỏ. Cụm hoa là một chùm xim ở đầu cành, mang nhiều hoa nhỏ màu trắng,
mùi thơm. Hoa mẫu 4. Cánh hoa dài 4 - 6mm, rộng 1,5mm. Nhị 8, bốn nhị ngoài
dài 5mm, bốn nhị trong dài 4mm. Bộ nhuỵ dài khoảng 3mm, bầu sần sùi. Quả hình
cầu hay bầu dục, đường kính 7 - 9mm, chứa 1 - 2 hạt; vỏ quả có nhiều túi tiết
tinh dầu, khi chín màu đỏ.
Sinh học,
sinh thái:
Mùa ra hoa
tháng 3 - 4, quả chín tháng 9 - 10. Tái sinh bằng hạt. Ưa sáng, chịu hạn. Mọc
rải rác ở vùng núi đá vôi. Loài tuy có khu phân bố rộng, nhưng bị khai thác làm
thuốc và làm củi. Nơi cư trú bị thu hẹp khoảng 50% do nạn phá rừng (đặc biệt ở
Ninh Bình, Thanh Hóa).
Phân bố:
Trong nước:
Quảng Ninh, Hải Phòng (Cát Bà), Hà Nam, Hoà Bình, Ninh Bình, Thanh Hoá, Quảng
Trị, Đà Nẵng.
Thế giới:
Trung Quốc (Vân Nam).
Giá trị:
Lá làm thuốc
chữa cảm cúm, đau nhức; rễ chữa bệnh tê thấp. Lá chứa 4,4% tinh dầu (lá non
5,48%, lá già 3,24%). Thành phần chủ yếu của tinh dầu là menthone (93 - 99%),
cũng dùng làm thuốc.
Tình trạng:
Do bị khai thác quá mức và nạn phá rừng nên bị suy giảm mạnh.
Phân hạng:
VU A1a,c,d
Biện pháp bảo
vệ:
Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá
"bị đe doạ" (Bậc T). Loài này đang được bảo tồn ở Vườn quốc gia Cát Bà (Hải
Phòng) và Khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia - Pà Cò (Hoà Bình).
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 327.