TRAI

Garcinia fagraeoides A.Chev, 1918

Họ: Bứa Clusiaceae

Bộ: Chè Theales

Đặc điểm nhận dạng:

Cây gỗ to thường xanh, cao đến 20 - 25m hay hơn nữa, đường kính thân 0,7- 0,8m. Vỏ màu xám thẫm, bong từng mảng; thịt vỏ hơi hồng, có nhựa mủ vàng. Cành con gần tròn. Lá hình bầu dục dài hay hình mác ngắn, lúc non màu tím đỏ, khi trưởng thành mặt dưới có màu vàng lục, chất da, dài 10 - 15cm, rộng 5 - 6cm, đầu có mũi nhọn, có 5 - 7 đôi gân bậc hai nồi rõ mặt dưới; cuống lá dài 0,5cm. Cụm hoa chùm, từ 6 -10 hoa, Quả hạch hình cầu.

Sinh học, sinh thái:

Mùa hoa tháng 4, có khi còn mùa thứ hai vào tháng 11 (huyện Na Hang, Tuyên Quang); mùa quả chín tháng 9. Hạt khó nảy mầm nên ít cây mạ và do đó tái sinh trong tự nhiên kém. Mọc rải rác trong rừng mưa nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, trên núi đá vôi, ở độ cao không quá 900m, tốt nhất ở chân núi có tầng đất dày, màu mỡ và ẩm.

Phân bố:

Vĩệt Nam: Cao Bằng (Ba Bể), Lạng Sơn (Bắc Sơn : Mỏ Dẹ, Hữu Lũng : Hưu Liên), Bắc Thái, Hòa Bình, Hà Bắc, Ninh Bình (Cúc Phương), Nghệ An (Quỳ Châu).

Thế giới: Trung Quốc (Quảng Tây)

Giá trị:

Gỗ cứng, màu vàng, khó gia công. Dùng trong xây dựng đóng tàu thuyền và chạm khắc. Cây có hoa đẹp có thể trồng ở công viên, đường phố hay biệt thự làm cảnh.

Tình trạng:

Sẽ nguy cấp. Do bị săn tìm ráo riết để chặt lấy gỗ tốt và sự tái sinh kém.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Là đối tượng bảo vệ của vườn quốc gia Ba Bể Bắc Thái) và các khu bảo tồn thiên nhiên Mỏ Dẹ và Hữu Liên tỉnh Lạng Sơn.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 141.