MẠY CHÂU
MẠY CHÂU
Carya tonkinensis
Lecomte, 1921.
Họ: Hồ đào Juglandaceae
Bộ: Hồ đào Juglandales
Đặc điểm
nhận dạng:
Cây gỗ,
trung bình, rụng lá, cao 15 - 25(30) m, đường kính 30 - 70cm, vỏ nâu xám hay
xanh thẫm, cành non có vảy vàng. Lá kép lông chim lẻ, cỡ 15 - 25 x 5 - 7 cm; lá
chét mọc đối, gần như không cuống; phiến lá hình bầu dục - mũi mác, đầu có mũi
nhọn, gốc hình nêm, mép khía
răng; gân bên 15 - 20(25) đôi. Hoa đơn tính. Cụm hoa đực 2 - 3 bông, hình đuôi
sóc ở đầu cành. Hoa đực: cuống dài 5 mm, bao hoa 2 - 3 thùy không đều, 5 - 6
nhị. Cụm hoa cái ngắn, ít hoa. Hoa cái: bao hoa hình chén, 4 răng không đều, mặt
ngoài có lông; bầu dưới, gần như
không vòi nhụy, núm nhụy 2. Quả hạch hình cầu, đường kính 2,4 - 2,8 cm, dẹt 2
đầu, khi chín vỏ quả ngoài nứt thành 4 mảnh, nhân cứng nứt thành 2 mảnh.
Sinh học và sinh thái:
Mùa hoa tháng 3 - 4, quả chín tháng
7 - 8. Tái sinh bằng hạt. Mọc rải rác trong rừng thường xanh hay nửa rụng lá
trên đất ẩm dày thoát nước tốt, ở độ cao 500 - 1200 m.
Phân bố:
Trong nước: Sơn La (Quỳnh Nhai,
Mườmg La, Thuận Châu, Thị xã Sơn La, Yên Châu, Mộc Châu).
Thế giới: Ấn Độ,
Trung Quốc (Vân Nam).
Giá trị:
Gỗ hồng tốt, dùng trong xây dựng và
làm dụng cụ gia đình. Hạt cho dầu béo, vỏ quả chế than hoạt tính.
Tình trạng:
Loài có khu phân bố hẹp, bị khai
thác và diện tích rừng giảm sút trên 20% hiện tại và trong tương lai 5 - 10 năm
tới. Loài sẽ nguy cấp.
Phân hạng:
VU A1a,c,d+2d, B1+2a.
Biện pháp bảo vệ:
Loài đã được ghi trong
Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá
"sẽ nguy cấp" (Bậc V). Đề nghị khoanh bảo vệ ở rừng du lịch sinh thái Chiềng
Sinh (Thị xã Sơn La).
Tài liệu dẫn:
Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 240.