CÁ CÓC PASMANS

Tylototriton pasmansi M. Bernardes et al, 2020

Họ: Cá cóc Salamandridae

Bộ: Có đuôi Caudata

Đặc điểm nhận dạng:

Loài lưỡng cư thuộc Bộ Lưỡng cư có đuôi Caudata có phần đầu hơi dài hơn rộng. Mõm cụt ở góc nhìn từ lưng và thoáng hình tam giác ở góc nhìn nghiêng. Khoảng cách rộng giữa hai mắt. Chiều dài từ mút mõm đến lỗ huyệt 64.16 mm; Rộng đầu lớn nhất 16.07mm; Rộng đầu 11.87 mm; Dài đầu 17.67 mm; Chiều dài mang tai 9.61mm; Chiều cao mang tai 4.50 mm; Dài mắt 3.06 mm; Khoảng cách mắt mũi 3.69 mm; Khoảng cách giữa hai lỗ mũi 5.55 mm; Khoảng cách giữa hai mắt 8.11 mm; Chiều dài hàm dưới 10.8 mm; Chiều dài môi trên lớn nhất 4.52 mm; Chiều dài xương cánh tay 5.97 mm; Chiều dài xương quay 13.51 mm; Chiều dài đủi 7.44 mm; Chiều dài xương chày 13.70 mm; Tổng chiều dài chân trước 19.48; Tổng chiều dài chân sau 21.14 mm; Dài đuôi 53.91 mm; Cao đuôi 7.78 mm; Chiều dài lỗ huyệt 8.13 mm; Chiều rộng lỗ huyệt 4.37 mm; Chiều rộng của xương sống đo ở chiều cao nốt sần thứ năm  2.18 mm; Chiều dài nốt sần trên lưng trước thứ năm  2.31 mm; Nách đến háng 27.36 mm; Chiều dài thân từ nếp cổ họng đến chóp trước của lỗ huyệt 44.00 mm.

Đầu ngón chân chạm mắt khi chân trước duỗi ra theo đầu. Xuất hiện nếp họng và môi. Nốt sần ở sườn rõ và thay đổi từ nhọn đến hơi tròn. Dãy xương sống tuyến cao, hơi thô và phân đốt. Da lưng nổi hột nhiều hơn da bụng. Da ở giữa bụng có nhiều nếp nhăn ngang dạng nốt mịn. Tạng cơ thể tương đối mảnh. Đầu rộng hơn thân, dài hơn rộng, gầy và hơi xiên lệch ở mặt nhìn nghiêng. Mõm ngắn, cụt ở góc nhìn từ lưng, thoáng hình tam giác ở góc nhìn nghiêng và nhô ra quá hàm dưới. Mũi gần chóp mõm và hơi dễ nhận thấy từ bên trên.

Mẫu vật trong tự nhiên: Lưng và bụng có màu xám nâu. Có vết màu đỏ cam ở ngón chân, gan bàn chân, lỗ huyệt và dọc đuôi. Tiêu bản: Lưng có màu xanh xám sẫm. Bụng màu nâu đậm. Có vết vàng rõ ở lỗ huyệt, mép bụng của đuôi, đầu ngón tay và ngón cái và gan bàn chân.

Sinh học, sinh thái:

Cá thể trưởng thành, sống trên cạn, ven suối và chui rúc trong các lớp thảm mục thực vật ở các khu rừng thường xanh núi cao quanh năm sương mù bao phủ. Thức ăn là các loài côn trùng đất sống trong khu vực phân bố và giun. Chúng chỉ xuất hiện vào đầu mùa mưa để ghép đôi, giao phối và đẻ trứng. Trứng, nòng nọc sống dưới các vũng nước trong khu vực phân bố, và ở cả trong các hốc cây sát đất có nước. Sau khi hoàn thành vòng đời, con trưởng thành lên bờ để sống.

Phân bố:

Khu bảo tồn thiên nhiên Phú Cảnh, huyện Đà Bắc và Khu bảo tồn thiên nhiên Thượng Tiến, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình và Vườn quốc gia Xuân Sơn, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ, Việt Nam

Thế giới: Loài đặc hữu chỉ có ở Việt Nam.

Giá trị:

Có giá trị khoa học lớn. Loài công bố năm 2020 sau một thời gian dài lẫn với loài cá cóc sần (Echinotriton asperimus).  Loài mới được đặt tên của giáo sư Frank Pasmans, đại học Ghent (Bỉ) vì những cống hiến của ông trong lĩnh vực nghiên cứu bệnh truyền nhiễm ở các loài lưỡng cư. Đề nghị đưa vào Sách Đỏ Việt Nam ở bậc EN. Đối với quần thể nhỏ phát hiện thấy tại Vườn quốc gia Xuân Sơn cần có biện pháp bảo vệ, cấm săn bắt.

Mô tả loài: Phạm Thế Cường, Nguyễn Quảng Trường, Phùng Mỹ Trung - WebAdmin.