TRAI CÓC DÀY

Gibbosula crassa (Wood, 1815)

Mya crassa Wood, 1815

Unio (Quadrula) mansuyi Bavay et Dautzenberg, 1908.

Họ: Trai cóc Amblemidae

Bộ: Trai Unionoida

Đặc điểm nhận dạng:

Trai cỡ lớn, chiều dài có thể trên 15cm, vỏ hình bàn chân rất dày và nặng. Cạnh trước tròn đều, cạnh lưng dốc thẳng, cạnh bụng gần thẳng ngang, hơi lõm ở khoảng giữa. Mặt ngoài vỏ có các đường sinh trưởng thô, nhiều rãnh sâu phóng xạ từ đỉnh. Sắp xếp không có trật tự. Trên vùng lưng có các khía xiên sâu, đều dặn, xen kẽ với các mấu lồi thô. Mặt vỏ màu đen, xà cừ màu trắng.

Sinh học, sinh thái:

Sống ở đáy cát bùn sông vùng núi.

Phân bố:

Trong nước: Cao Bằng (sông Bằng)

Thế giới: Trung Quốc (Quảng Tây - sông Tây Giang).

Giá trị:

Có giá trị khoa học, thực phẩm, vỏ dày được sử dụng làm nhân cấy ngọc trai và các đồ mỹ nghệ.

Tình trạng:

Loài đặc hữu phân bố rất hẹp. Trước năm 1975, gặp tương đối phổ biến ở sông Bằng. Cuối những năm 1980, đầu những năm 1990, loài này bị khai thác rất nhiều, vỏ bán cho thương nhân Trung Quốc. Các khảo sát, điều tra năm 2000, 2001 đã không thu được mẫu sống của loài này. Nhân dân địa phương cho biết đã lâu không bắt gặp loài Trai này. Do bị khai thác quá mức và có thể do chất lượng nước sông Bằng ô nhiễm (khu vực thị xã Cao Bằng), khu phân bố bị thu hẹp, ước tính dưới 100km². Quần thể Trai cóc dày suy đoán giảm ít nhất 80%. Quần thể ước tính chỉ còn dưới 50 cá thể trưởng thành.

Phân hạng: CR A1c,d B1 D.

Biện pháp bảo vệ:

Đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam và danh sách các loài cần được bảo vệ của ngành Thuỷ sản từ trước 1996. Kiến nghị cấm khai thác loài Trai cóc dày, bảo vệ và phục hồi chất lượng nước sông Bằng khu vực thị xã Cao Bằng. Hạn chế khai thác cát trên sông Bằng. Nghiên cứu bổ sung số lượng bằng biện pháp nuôi nhân tạo.

Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - phần động vật – trang - 55